تحلیل هندسی- جنبشی عناصر ساختاری در راستای پهنه گسلی دهنو (جنوب باختر بیرجند، خاور ایران)

چکیده: پهنه ی گسلی دهنو در جنوب غربی شهر بیرجند و در بخش غربی دامنه ی شمالی رشته کوه باقران واقع شده است. این منطقه از نظر ویژگی های سنگ شناسی شامل بخش هایی از آمیزه ی افیولیتی می باشد. در این مطالعه با بررسی ساختاری بخش های شرقی، میانی و غربی پهنه ی دهنو، از دشت (ne) به سمت کوهستان (sw) گسل های اصلی f1 (گسل دهنو)، f2 و f3 با فاصله تقریبی 1.5 تا 2 کیلومتر نسبت به یکدیگر و با راستای کلی ne-sw و nw-se و با شیبی به سمت se و sw به عنوان گسل های اصلی کنترل کننده ی دگرشکلی این پهنه شناخته شده اند. نتایج حاصل از تحلیل استریوگرافیک این گسل ها سازوکاری معکوس همراه با مولفه ی امتدادلغز چپگرد در بخش شرقی و سازوکار امتدادلغز چپگرد همراه با مولفه ی قائم معکوس در بخش میانی و غربی را نشان می دهد که بیانگر افزایش مولفه ی برشی از بخش شرقی به سمت بخش غربی می باشد. همچنین کاهش شیب گسل ها به سمت دشت و میزان دگرشکلی در راستای هرکدام از این گسل ها، نشان دهنده ی ترتیب توالی گسلش می باشد که در اینجا f3 قدیمی ترین و f1 جدیدترین گسل در این پهنه-ی گسلی می باشد. بدین ترتیب می توان گفت رشد از سمت کوهستان به سمت دشت صورت می گیرد. همچنین بررسی موقعیت هندسی و نحوه ی رشد چین ها در راستای عمود بر پهنه ی گسلی نیز تأیید کننده ی این موضوع می باشد. وجود چین های ایستاده و شیبدار ، چین های نامتقارن با میل به سمت پیش بوم و پس بوم و همچنین تشکیل چین های تداخلی، در هرسه بخش شرقی، میانی و غربی همگی نشان دهنده ی تغییرات پیشرونده ی الگوی استرین در یک گوه ی کوهزایی در حال رشد می باشد. کلمات کلیدی: پهنه گسلی دهنو، آمیزه ی افیولیتی، پیش بوم و پس بوم، گوه ی کوهزایی.